Historia

Rys historyczny
Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych
w Kielcach


	TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW SZTUKI Zamysł stworzenia twórczej instytucji w Kielcach powstał już przed 1921 rokiem. Wówczas znaleźli się w naszym mieście ludzie, którzy zaktywizowali miejscowe środowisko inteligencji. Złożyli oni w Urzędzie Starostwa podanie o założeniu w Kielcach Towarzystwa Miłośników Sztuki. Dokument podpisali: Roman Ciechjowski, Stanisław Hagemayer, Czesław Obertyński, Edmund Massalski, Ludwik Bogobowicz, Edmund Kozarzewski, Marta Hubicka, Jadwiga Skalska, Tadeusz Wojtasiewicz, Jan Dołęgowski i Mieczysław Dygulski. Zatwierdzenie statutu tej organizacji nastąpiło w 1922r. Z różnych jednak względów działalność Towarzystwa rozpoczęła się w 1923r, dokładnie 17 kwietnia. Prezesem wybrano wówczas Witolda Kamińskiego. Do zarządu weszli: M. Cetner,T. Chróściechowski, H. Czarnecki, J. Gocka,ks. Jastrzębski, A. Olędzki, E. Pedechowicz, A. Wojakowski. Zarząd ten nakreślił plan pracy. Postanowiono wówczas rozszerzyć działalność istniejącej już nieformalnie sekcji chóralnej oraz otworzyć zespoły muzyczne, powołać do życia sekcję sceniczną i sekcję plastyczną. Towarzystwo to, jako jedyne spośród lokalnych towarzystw, realizowało rzetelnie swoje obowiązki statutowe. Przede wszystkim dawało możliwość artystycznej wypowiedzi najliczniejszej grupie ludzi amatorsko i profesjonalnie trudniących się sztuką.


	WCHŁONIĘTE KOŁO ADEPTÓW SZTUK PIĘKNYCH... Należy wspomnieć, że w 1921r. z inicjatywy Tadeusza Jackowskiego powstało Koło Adeptów Sztuk Pięknych, które działało aktywnie do 1928r. i zostało wchłonięte przez Towarzystwo Miłośników Sztuki. W okresie od powstania TMSz do maja 1926r. zorganizowało 11 wystaw malarskich. w 1927r. została otworzona wystawa, na której eksponowano dzieła będące w posiadaniu mieszkańców Kielc. Do ważniejszych przedsięwzięć należała wystawa w grudniu 1933r., na której po raz pierwszy zaprezentowano dorobek kieleckiego środowiska plastycznego. W 1936r. Towarzystwo otrzymało pomieszczenie po kawiarni "Zacisze" mieszczącej sie w kieleckim parku. Pomieszczenie obszerne, w którym mogły się pomieścić wszystkie sekcje umieszczane do tej pory w lokalach zastepczych. W związku z pozyskaniem pawilonu towarzystwo weszlo ponownie w okres aktywności. Sekcja Plastyczna Towarzystwa uzyskała możność znacznego rozszerzenia zakresu swojej działalności.


	ŚWIĘTOKRZYSKIE TOWARZYSTWO MIŁOŚNIKÓW SZTUKI... Tuż przed wojną zmieniono nazwę na Świętokrzyskie Towarzystwo Miłośników Sztuki. Oceniająć dokonania twórców kieleckich w latach międzywojennych można stwierdzić, że w zasadzie było to żywe i aktywne środowisko twórcze, którego obecność w życiu kulturalnym Kielc była coraz bardziej zauważalna. Niestety wybuch wojny w 1939r. przerwał tę działalność. Atmosfera okupacji nie sprzyjała pracy twórczej. Wojna przerzedziła szeregi kieleckich twórców. Mimo tych strat środowisko plastyków już w 1945r. wznowiło swoją aktywność. Po wojnie rozpoczął się okres wszechstronnego rozwoju miasta, wznowili też działalność artyści.


	TOWARZYSTWO PRZYJACIÓŁ SZTUK PIĘKNYCH... 11 października 1956r. utworzono (w zasadzie reaktywowano) Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych, które przyjęło wzorce ŚTMSz. Członkami założycielami była grupa działaczy społecznych i przyjaciół sztuki: dr Stanisław Jerschina, Edmund Massalski, Henryk Czarnecki, Stefania Skibniewska, Stanisław Skibniewski, Władysław Markiewicz i inni. Pierwszym powojennym prezesem został wybrany Stanisław Skibniewski, a jego zastępcą Kazimierz Moulis. Do zarządu weszli: Izabela Borowska, Andrzej Wyczałkowski, Barbara Modrzejewska, Jan Gólka, Władysław Markiewicz, Bolesław Cetner, Ludwik Kutrzeba. Grupa ta działala bardzo aktywnie przez 20 lat. Towarzystwo zajmowało się popularyzacją sztuk plastycznych wszystkich uprawiających je zarówno profesjonalnie, jak i amatorsko. W tym celu organizowano liczne wystawy zbiorowe, indywidualne i problemowe. Brali w nich udział twórcy z Kielc i województwa. Zawsze reprezentowano na nich wysoki poziom artystyczny. Towarzystwo organizowało odczyty na temat sztuki współczesnej, tworzyło ogniska plastyczne dla młodzieży, urządzało konkursy, zajęcia plastyczne dla artystów, które prowadzili specjalnie do tego celu wyznaczeni profesjonaliści, organizowano plenery, fundowano stypendia i zapomogi.


	BIURO WYSTAW ARTYSTYCZNYCH... Ważnym dla środowiska plastycznego był rok 1965, w którym powstało kieleckie Biuro Wystaw Artystycznych. Powołano je w celu polepszenia sytuacji promocyjnej i twórczej. W 1978r powołano nowy zarząd Towarzystwa na czele którego stanął dr Adam Zych. jego zastępcą został Janusz Drygała, członkami- Łukasz Kosowski, Marek Wawro, Stefan Chmielewski. Prowadzono aukcje prac plastycznych młodzieży szkół kieleckich pod hasłem "Młodzież na teatr". Kwotę uzyskaną z aukcji przeznaczono na budowę Teatru im. Stefana Żeromskiego. Wygłoszono wówczas kilkadziesiąt prelekcji, powołano koła przy Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych i przy Wyższej Szkole Pedagogicznej. Urządzano konkursy, organizowano wystawy zbiorowe i indywidualne.


	STAN WOJENNY Stan wojenny przerwał na jakiś czas działalność Towarzystwa. W 1981r otwarto wystawę pt."60 lat Plastyki Kieleckiej". W 1982 r. powołano nowy zarząd w składzie: Janusz Drygała - prezes, Tadeusz Maj, Bogumił Wtorkiewicz, Franciszek Lis, Czesław Gierek, Marian Rumin, Stefan Górka, Łukasz Kosowski. Zorganizowano wystawę nieżyjących malarzy kieleckich (57 prac 47 autorów). Były to obrazy olejne, akwarele, rysunek tuszem, ołowkiem, pastele. Zorganizowano Ogólnopolską Wystawę Humoru i Satyry. Zgromadzono 150 prac 38 autorów. Urządzono sesje naukowe. W 1984r Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych wyszło z bogatą ofertą artystyczną do kielczan. Na szczególne wyróżnienie zasłużył Bogumił Wtorkiewicz, który zorganizował wieczór artystyczny z okazji święta narodowego Indii, Międzynarodowego Dnia Teatru. Zainteresowaniem cieszyła się wystawa grafiki Witolda Chomicza.


	GALERIA SZTUK I POEZJI... W 1986r zostal powołany nowy zarząd, gdzie prezesem wybrano Bogumiła Wtorkiewicza. Członkami zostali: Marian Gucwa, Bogumił Niebelski, Zofia Suchogórska. Twórcy wówczas założyli Galerię Sztuk i Poezji w Filharmonii, w ramach której wydawano plakaty poetyckie, organizowano wystawy plastyczne. Przy Galerii powstała międzynarodowa grupa literacko-artystyczna skupiająca poetów i twórców innych dziedzin.


	RATOWANIE POMNIKÓW I MIEJSC PAMIĘCI... W 1990r prezesem został Ludwik Godek, a członkami zarządu: Stanisław Lisowski, Daniela Kowalska, Józef Skrzypek, Małgorzata Bielawska, Stefan Ratalski, Teofil Zamojski, Julian Bartosik. Towarzystwo wówczas liczyło już 70 osób. Wówczas zwrócono szczególną uwage na akcje związane z obchodami rocznic historycznych, ochroną miejsc pamięci, pomników kultury narodowej (m.in. pomnika upamietniającego pobyt Tadeusza w Kościuszki w Kielcach), odbudowę pomnika czynu legionowego. Nawiązano współpracę ze stowarzyszeniami działającymi na terenie Kielc, Towarzystwem Przyjaciół Lwowa, Adama Mickiewicza, C.K. Norwida, Inicjatyw Kulturalnych, oraz WSP, ZHPO i organizacjami kombatanckimi. Wspólnie z nimi organizowano spotkania, sympozja naukowe, wystawy tematyczne, wieczorki literackie, roztaczano opiekę nad utalentowanymi amatorami. Jednym z nich był samouk Piotr Walerski. W 1993r zorganizowano sesję naukową z okazji 70- lecia powstania TPSP.


	BIESIADOWANIE LITERACKIE... W 1995r kolejnym prezesem zostala Daniela Kowalska, czlonkami zarządu: Julian Bartosik, Józef Tarnowski, Zyta Trych, Wanda Robak, Elżbieta Festerkiewicz, Władysława Szproch. Praca twórców odbywała się w sekcjach - literackiej i plastycznej. Organizowano biesiady literackie, konkursy plastyczne pt."Wiosna". Rozpoczęto wydawanie kwartalnika "Byliśmy, jesteśmy, będziemy". Redagowano antologie poetyckie, urządzano wystawy plastyczne, plenery, spotkania autorskie z młodzieżą w szkołach kieleckich. W 1999r prezesem została Zyta Trych, wiceprezesem Julian Bartosik, czlonkami zarządu: Maria Salus, Dorota Putowska, Piotr Walerski, Alina Bielawska, Jadwiga Woźnicka, Michał Wójcik. Nowy zarząd kontynuował prace w sekcji literackiej - organizowanie biesiad poetyckich, promowanie twórczości literackiej, wydawanie książek, organizowanie konkursów literackich, przykładowo "Moje miasto Kielce" (poezja), "Zdarzylo się w K.."(opowiadania), "Kartki z pamietnika" (wspomnienia), udział w cyklicznych wieczorach autorskich "W kręgu Poetów", "Turniej Jednego Wiersza", konkursach na pastorałkę i kolędę, organizowanie spotkań z młodzieżą w szkołach, klubach, współpraca z innymi stowarzyszeniami propagującymi piękno słowa polskiego. Szczególną uwagę poświęcono także konkursom malarskim, kontynuując coroczne konkursy pt. "Wiosna". Zarząd był także inicjatorem konkursów plastycznych dla młodzieży gimnazjalnej i licealnej, a także organizatorem plenerów malarskich. Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych podejmuje wiele cennych inicjatyw w dziedzinie kultury w mieście i regionie. O poczynaniach tych wspominają jego członkowie w książce "Sami o sobie", wydanej z okazji 80- lecia Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych. Julian Bartosik

Julian Bartosik

Powrót do strony głównej